Yöneticisinden Mobbing Görenlere Maske Mesafe Tavsiyesi

Küreselleşen dünyada, çalışma hayatı koşullarının sürekli ve hızlı bir şekilde değişmesi ekonomik ve sosyal koşulların iş çevresinde de değişikliklere neden olmaktadır. Bu sebeple iş yaşamında rekabetin ön plana çıkması da kaçınılmaz bir gerçek olarak kişilerin karşısına çıkar. Rekabetin artması bireylerin iş ortamında bulunduğu ilişkileri zorlaştırır. Zorlaşan ve yıpranan ilişkiler yeni sağlık ve güvenlik risklerini beraberinde getiriyor. İş sağlığı çalışmalarında fiziksel, biyolojik ve sağlık riskleri anlaşılır bir şekilde tanımlanmış olsa da psikolojik riskler üzerine yeterinde yoğunlaşılmamıştır. Fakat günümüzde kazanılan yeni bilinç sayesinde, psikolojik riskler üzerinde duran uzman sayısı da artmıştır. Tüm bu durumlar, karşımıza mobbing nosyonunu çıkarıyor. Mobbing kelime anlamıyla bilinse de, derinlemesine tanıma hakim olmak isteyen kişi sayısı oldukça fazla. Yöneticisi veya iş arkadaşları tarafından mobbinge maruz kalan kişiler, büyük bir araştırma içindeler. Araştırma konusu da mobbingden korunma yolları. Yazımızda sizler için merak edilen mobbing konusunu detaylı şekilde inceledik. Mobbinge maruz kalan çalışanlara tavsiyeler yazımızın devamında sizleri bekliyor.

Maalesef dünya üzerinde on binlerce insan mobbing mağduru. Pek çok kişinin hayatının büyük bir bölümü evlerinden çok iş yerinde geçmektedir. İş hayatının da kendi içinde rekabet, iş hırsı, kâr/maliyet baskısı, kişisel hırslar ve stres barındırdığı da su götürmez bir gerçektir. Yaşanan bu olumsuzluklarla birlikte son zamanlarda mobbing, farklı bir deyişle işyerinde psikolojik taciz kavramı sıklıkla duyulan bir kavram haline geldi. Mobbinge bağlı olarak iş akitlerinin haklı/geçerli sebeplerle feshedildiği veya tazminat davalarına konu pek çok örnek de kişilerin karşısına yapılan araştırmalar neticesinde çıkıyor. Peki mobbing nedir? Mobbing; mevcut gücün ya da pozisyonun kötüye kullanılarak; sistematik olarak başka bir çalışana psikolojik şiddet, baskı, kuşatma, taciz, aşağılama, tehdit gibi şekillerde tecelli eden duygusal bir saldırı olarak ifade edilebilir. Bir çalışanın saygısız ve zararlı bir davranışın hedefi olmasıyla başlayan bu süreç, işverenin ima ve alay ile karşısındakinin toplumsal itibarını düşürmeyi de içeren saldırgan bir ortam yaratılması ile devam eder. Sonuç olarak varılan nokta ise çalışanın kendi isteği ile işten ayrılmaya zorlanmasıdır. Yaş, cinsiyet, ırk ayrımı olmaksızın çalışan bir bireyi iş yaşamından dışlamak amacı ile kasıtlı olarak yapılan bir eylemdir mobbing. Mobbing uygulayan kişi “tacizci”, mobbinge maruz kalan kişi ise “mağdur” olarak adlandırılır. Mobbing ile uğraşan kişiler, mağdur kişilerin meslektaşları, üstleri veya astları olabilir. Bu davranış açık ve doğrudan yapılabileceği gibi gizli ya da dolaylı şekilde de yapılabilmektedir.

Mobbing, bu duruma maruz kalan kişilerin moralini ve iş performansını büyük ölçüde etkileyebilir. Yönetim, mobbing olaylarını ele almak için herhangi bir eyleme geçmediğinde veya bu davranışın devam etmesine ve büyümesine göz yumduğunda, mobbinge uğrayan kişi üzerindeki etki daha da yoğunlaşır. Mobbinge uğrayan kişi üzerinde gözlemlenebilen veya oluşabilen etkiler aşağıdaki gibi sıralanabilir;

• Çalışanın iş hevesini kaybetmesi, 
• Çalışanın günlük iş ve görevlerine odaklanmasının zor bir hale gelmesi, 
• Mobbinge uğrayan kişinin meslektaşlarından yana yoğun bir şekilde tecrit ve güvensizlik hissetmesi, 
• Gün be gün artan kaygı ve stres

Bu sonuçlar çalışan üzerinde farklı reaksiyonlar görülmesine neden olabilir. Aynı zamanda çalışanın, görev bilincini kaybetmesine veya iş yürütmesinde ciddi aksamalar oluşmasına da sebebiyet verebilir. Mobbing, çalışan kişinin iş gücünün genel bütünlüğünü ve moralini bozabilir ayrıca her boyuttaki işletmeyi etkileyebilir. Bu durumun yalnız çalışan üzerinde değil şirket üzerinde de büyük bir etkisi vardır. Şirketin oluşturan ve ilerleyişinde en büyük desteği sunan çalışanların, bu ve bunun gibi durumlara maruz bırakılması, şirket ilerleyişini ve kar marjını da yüksek oranda düşürebilmektedir. Bahsi geçen bu etkiler anlık veya yüksek oranda olmasa da seneler içerisinde gözle görülen farkların oluşmasının asıl nedenleri arasında gösterilebilecek niteliktedir.

Mobbing tek bir şema içerisine sokulamaz. Mobbing örnekleri, bu söylemi kanıtlar nitelikte içerisinde pek çok farklı çeşidi barındırır. Mobbing çeşitliliği yapılan araştırmalarca kanıtlanmış ve tespit edilmiştir. Bu durum, mobbing türleri ve çeşitliliğinin gerçekliğini gözler önüne sermektedir. Mobbing örnekleri aşağıdaki gibi listenelebilir;

• Çalışanın İletişim Kurmasını Engellemek

İş yerinde, sözünüz kesilebilir. Bunun yanı sıra, yaptığınız iş yeterli veya doğru olsa dahi sürekli olarak eleştiriye maruz kalabilirsiniz. Size uygulanan davranış biçimi, diğer çalışanlar ile ilişkilerinizin zedelenmesine zamanla oluşan güvensizlik hissinizin meslekteşlarınız ile iletişiminizi kesmenize kadar uzanabilir.  

• Sosyal İlişkilerinize Saldırı

Zaman içerisinde mobbinge maruz kalan kişi farklı durumlar gözlemleyebilir. Örneğin iş yerinde meslektaşlarınız ve mesai arkadaşlarınız sizinle konuşmaz, diğerlerinden ayrılmış bir iş ortamı sunulur, çalışanların sizinle ilişkiye geçmeleri yasaklanır, orada değilmişsiniz gibi davranılır.

• Çalışanın İtibarına Saldırı

Yapılan mobbing hakkınızda bazı söylentilerin şirket içerisinde dolaşmasına neden olabilir. bu nedenle çalışanlar arkanızdan kötü konuşabilir, kararlarınız sürekli sorgulanabilir.

Mobbing sanıldığının aksine sadece üstlerin astlarına karşı yaptığı bir eylem olmanın çok ötesindedir. Mobbing türleri aşağıdaki gibi kendi içerisinde üçe ayrılabilir; 

1. Düşey Psikolojik Taciz:
   Üst konumda yer alan çalışanların astlarına yönelik olarak gerçekleştirdikleri psikolojik taciz vakaları düşey psikolojik tacize girer. Düşey psikolojik taciz üstlerin, sahip oldukları kurumsal gücü, astlarını ezerek, onları kurumun dışına iterek kullanması olarak da ifade edilebilir. 
2. Yatay Psikolojik Taciz:
   Çalışma alanında psikolojik tacizin fail veya failleri, mağdur ile benzer görevlerde ve benzer olanaklara sahip, aynı konumdaki iş arkadaşları olabilir. Örneğin; eşit koşullar içinde bulunan çalışanların birbirini çekememezliği, rekabet, çıkar çatışması, kişisel hoşnutsuzluklar gibi durumlar sonucunda ortaya çıkar.
3. Dikey Psikolojik Taciz:
   Çalışan işçinin yöneticiye psikolojik şiddet uygulaması durumu dikey psikolojik tacizdir. Nadir görülen bir durum olsa da rastalabilen bir mobbing türüdür.

Çalışma hayatında mobbingin ispatı olayın şartlarına ve işin niteliğine göre farklılık gösteren bir durum olduğundan çalışanın mobbing uygulanmaya başlandığı andan itibaren yapılması gerekenler aşağıdaki şekilde örneklendirilebilir; 

• Çalışan kişi iş yerinde; itibarını, saygınlığını, kurumdaki pozisyonunu zedeleyici nitelikte olan tüm yazışmaları kaydetmeli ve yapılabiliyor ise kopyalarını da almalıdır.
• Mobbing uygulandığı düşünülen andan itibaren bir mobbing günlüğü tutularak, kendisine karşı yapılan tüm davranışların tarihinden, yapılan eylemin detaylarına kadar not edilmelidir. Olası bir mahkeme durumunda geçerliliğini koruyan bir eylem olacaktır. Aynı zamanda gözle görülür durumlar için tutulan notlar, kamera kayıtlarından teyit edilmesini de kolaylaştırır. 
• Şirket yöneticileri tarafından atılan e-mail, sms, whatsapp konuşmaları da mobbing ispatında kullanılabilen önemli kanıtlar olarak görülürler.

Bunların yanı sıra, mobbingden korunmak için zamanın şartlarını da değerlendirmek ideal bir alternatif oluşturur. Örneğin pandemi ile hayatlarımıza giren maske ve mesafe konusu. Mobbinge karşı maske mesafe doneleri rahatlıkla kullanılabilir. Örneğin mesafeyi pandemi şartları altında kişilere hatırlatarak olası temas veya yakınlık durumlarında profesyonel bir ölçekte rahatlıkla sıyrılmanız mümkündür.

Depar Akademi alanlarında lider firmalara danışmanlık veriyor. Depar Akademi Eğitim Çözümleri’nin çeşitliliği, iş hayatında karşılaşılabilecek neredeyse tüm unsurlar için çalışan ve işverenlerin hazırlıklı olmasına olanak sağlıyor.