Kurumsal Dünyada Hayır Diyebilmek

Her “hayırda” bir hayır vardır :) İnsan başkalarına “hayır” diyemediğinde kendine demiş olur. Kendine ihanet etmiş olmak da sürekli içsel huzursuzluk verir. Üstelik bunu en çok da iş hayatında hissederiz. 

Hem sosyal hem de iş hayatında hemen hepimizin yaşadığı problemlerin başında “hayır” diyememek geliyor. Hayır diyememek, çoğu zaman insanları kırmamak için ortaya çıkıyor. Bu gibi durumlar kişide huzursuzluk ve istemediği şeyleri yapmak gibi problemlere yol açıyor. Kurumsal dünyada hayır diyememek fazla iş yüküne maruz kalmayı getirebilir. Bu durum kişiyi yorucu ve bitmek bilmez bir iş yoğunluğuna itmektedir. Hayır diyememenin nedenlerini ve bu konuda uygulanabilecek çözüm yollarını bu yazımızda derledik. Okuma sonunda kendinizi değerlendirebilir, hayır diyebilmek adına adımlar atabilirsiniz.

Kişiler arası iletişimde ‘evet’ ve ‘hayır’ sözcükleri bazen göründüğünden daha fazla anlam içerebilir. Bu bağlamda ‘evet’ demek genellikle uyumluluk ve açıklık anlamına gelmektedir. ‘Evet’ demek genellike toplum içinde daha fazla kabul edilir. ‘Hayır’ demek ise toplumda genellikle kapalılık, aykırılık ve tartışmacı olarak tanımlanır. Halbuki bu iki sözcük de sabit değil bağlama göre değişen anlamlar içermektedir. ‘Evet’ ve ‘hayır’ kelimelerinin doğru kullanımı iletişimi kuvvetlendirici bir özelliğe sahiptir. Gerektiği yerde ‘hayır’ diyebilmek kişinin ön benliğini, sınırlarını ve prensiplerini belirlemesi konusunda önemli bir adım olarak tanımlanır.

Hayır tek bir kelime iken söylemesi neden bu kadar zor sorusu hemen hepimizin aklında. Evet ve hayır konusunda araştırma yapan bilim insanları bu iki yanıtın beynin farklı noktalarını aktifleştirdiğini açıklıyor. Hayır demek, irade gücünü harekete geçiren bilişsel geri bildirim mekanizmasını yani beynin sağ lobunu aktifleştiriyor. Evet demek ise, cesaret ve ödül mekanizması olarak çalışan sol ön lobu aktif hale getiriyor. Hayır kelimesi beyin öfke kontrolü ve davranış değişimine zorlamaktadır. Evet kelimesi ise mevcut olan sükuneti sürdürür. Bu nedenle hayır demek daha zor olarak tanımlanır. Hayır diyememek konusunda temel nedenleri sizin için sıraladık;

• Yöneten olmaya kapalı olmak

Bireysel hayatında yöneten olmaktan çekinmek bir nevi hayır diyememe sorununun nedenlerinden biri olarak tanımlanır. Yönetilmeye programlanmış insanlar bu konuda cesaretli bir adım atmaktan kaçınır.

• Kararsız kalmak

Evet ve hayır arasında kalmak çoğu zaman kişiyi evet demeye itmektedir. Kararsız kalındığında beyin, kolay olanı tercih etmeye programlanır. Bu durum kişiyi hayır diyememe probleminin içerisine itmektedir.

• Sınır koyamamak

Evet demek çoğu zaman karşımızdaki insana sınırlarımızı ihlal etme yetkisi verir. Sınırların belirlenmesi için ilk olarak kişinin hangi durumlardan hoşlanmadığına karar vermesi gerekir. Bu konularla karşılaştığında hayır demek, kişi sınırlarını belirleme konusunda önemli bir adım olarak sayılabilir.

• İnsanları mutlu etme içgüdüsü

Evet dersem birileri mutlu olur içgüdüsü, hayır diyememe nedenlerinin başında sayılabilir. Bu içgüdü çoğunlukla istenmeyen davranışların yapılması ile sonuçlanır. Birileri üzülmesin diye evet demek kişinin kendisinde bir üzüntüye yol açabilir.

• Suçlu hissetmek

Hayır demek çoğunlukla kişilerde suçlu hissettirir. Davet edilen bir etkinliğe gitmemek ya da borç isteyen birine yardım etmemek çoğu zaman karşı tarafı mutsuz ettiği konusunda kişiye suçluluk hissettirmektedir. Bu sürece yayıldığında bireyin hayır demesine engel olmaktadır.

• Mecbur hissetmek

Evet demek mecburluğu kişide zorundalık uyandırır. Mecbur hissetmek beynin evet odaklı çalışmasına neden olacaktır. Bu gibi durumların ortadan kaldırılması için ilk olarak mecbur hissedilen şeyin ne olduğunun araştırılması gerekir. Bu konular üzerinde yoğunlaşarak kişi aslında mecbur olmadığını anlayabilir.

• Kişileri kendine muhtaç etmek

Evet demenin olumsuz nedenlerinden biri olarak başkalarını kendine muhtaç bırakmak içgüdüsü sayılabilir. Birine yardım etmek o kişinin de sana yardım etmek zorunda kalmasına neden olabilir. Bu durum, karşılıklı bir fedakarlık olarak görünse de ilk veren tarafın çıkar için evet demesi olarak tanımlanabilir.

İş hayatında hayır demek çoğu zaman olumsuz bir kimlik oluşturmak olarak tanımlanır. Ancak bunun tam tersi belirli konularda hayır demek kişinin sınırlarını çizmesi konusunda önemli olacaktır. Kurumsal hayatta hayır diyememek ilk olarak fazla iş yüküne sebep olabilir, Üstlerin verdikleri işlere hayır diyememek kişinin gereğinden fazla mesai yapmasına neden olacaktır. Verilen işlere hayır demek çalışanda genellikle korku yaratır. Çalışma reddedildiğinde işini kaybedeceği düşüncesi kişinin sürekli olarak verilen işleri kabul etmesine neden olur. Gerekli konularda evet denmesi halinde çalışma alanında da kişisel bir sınır alanı oluşturur. Kişinin kendine bir sınır alanı oluşturması karakterinin tanınması açısından da olumlu sonuçlar doğurabilir.

• Kurumsal dünyada çalışanlar arasında da hayır demek, üst ilişkisinde olduğu kadar önemlidir. Çalışan arasındaki iş paylaşımında kişinin performansı kadar işe evet demesi, kendi zamanını verimli şekilde planlamasını sağlayabilir. Fazla iş yükü alınması istendiği durumlarda kişinin hayır diyebilmesi gerekir. Bu sayede kendi öz benliği alanının korunması mümkün olacaktır. Bunun yanı sıra çalışma saatleri içerisinde gelen davet tekliflerine de hayır denmesi gerekir. Örneğin; çalışma saatleri içerisinde harici bir mola teklifi işlerin aksamasına yol açacaktır. Karşı tarafı kırmamak için evet demek sonrasında kişinin iş saatlerinin uzamasına yol açabilir. Bu gibi durumların engellenmesi için davet edilen teklif mesai saatleri sonrası için planlanabilir.  Böylece karşı tarafı kırmadan hayır diyebilirsiniz.

• Konuya yönetici çalışan ilişkisi bağlamında da bakabiliriz. Yöneticiler de çoğu zaman çalışanlarına hayır demekte zorlanıyor. Yöneticilerin çalışanlarına hayır diyememesi yapılacak işin aksamasına neden olabilir. Bu durum yöneticileri işverenlere karşı mağdur durumuna sokabilir. Yönetici konumunda iken örneğin; çalışanın mesai saatler içerisinde izin istemesi çok elzem durumlar olmadığı sürece kabul edilmemelidir. Çalışanlara hayır demeden istekleri ertelenebilir. Elzem bir durum olmadığı sürece gelen istekler mesai saatler sonuna ertelenmelidir. Böylece hem iş aksamaz hem de çalışan teklifi geri çevrilmemiş olur.

Kurumsal dünyada hayır demek performans dışında bir iş yükü üstlenilmesini engelleyecektir. Kişinin kendi performansı kapsamında iş üstlenmesi aynı oranda başarı yüzdesini de artırabilir. Hayır kelimesinin kullanım alanlarının iyi analiz edilmesi gerekir. Her isteğe hayır demek üstlerde olumsuz bir izlenim yaratabilir, Hayır demeden önce verilen işin kişinin kendi işlerinde aksamaya yol açıp açmayacağının düşünülmesi gerekiyor. Aksama yaratacak olan teklifleri reddedilmesi gerekir. Böylece performansın artması mümkün olacaktır. Kurumsal dünyada yöneticilerin çalışanlardan gelen olumsuz tekliflere de hayır demesi gerekir. Çalışmayı aksatacak tekliflerin reddedilmesi, işin stabil sisteminde ilerlemesine yardımcı olur.

Sonuç olarak kurumsal dünyada her departmandaki kişinin, iş sınırlarını aşacak tekliflere hayır diyebilmesi önemlidir. İşin normal akışında ilerlemesi tekliflerin iyi değerlendirilmesine bağlıdır. Fazla iş yükü de yine mevcut olan işin aksamasına yol açabilir. Bu nedenle oluşabilecek aksaklıkların engellenmesi için tekliflerin ertelenmesi ya da reddedilmesi gerekir.

Depar Akademi, kurumsal dünyada oluşan aksaklıkların düzenlenmesi için yol gösterici danışmanlıklar sunuyor. Farklı konularda uzman kişilerden danışmanlık hizmeti alabilirsiniz. Bu sayede eksiklik olan alanları bulabilir, bu alanlarda yeni düzenlemeler yapabilirsiniz. Aynı zamanda Depar Akademi bünyesinde farklı eğitimler de yer alıyor. Bu eğitimlere katılabilir, kendinizi ve şirketinizi geliştirmek adına verimli adımlar atabilirsiniz. Depar Akademi sisteminden şirket faaliyet alanınıza yönelik oluşturulan eğitimlere göz atabilirsiniz.